Oranje gaat naar het EK in 2008.
Mooi.
Weer een zomer vol voetbal waar we ons op willen verheugen, met hooggespannen verwachtingen op een prolongatie van de titel, 20 jaar na dato.
We doen alweer twee decennia mee met de dans om de prijzen, maar tussen 1988 en vandaag ging het telkens mis. Het meest zure op het netvlies zijn de gemiste strafschoppen in de halve finale tegen Italië in 2000 in eigen land, tegen 10 paisans. We beschikten elke editie over een goede selectie die kon dingen naar de titel, en ook nu zitten er een paar kanonnen in de selectie die Europees tot de top behoren.
We zijn dus weer een kandidaat, want zo gaan die dingen.

Is dat zo?
Behoort Oranje tot het selecte gezelschap dat getipt wordt als Europees kampioen?
Als je sec de cijfers bekijkt, dan zijn wij een stugge Oostblokker met een betonnen defensie, want in 11 kwalificatieduels moest er slechts driemaal uit eigen net gevist worden. Alleen Frankrijk kan dit evenaren, de rest van qualifiers kan niet bogen op een dergelijk indrukwekkend laag aantal tegentreffers.
Prachtig, en dat met Mathijsen, Bouma, Heitinga, Emanuelson en nog wat jongens die je in een donker steegje lachend te woord staat. Want ontzag inboezemen, nee.
Dan toch ijzersterke verdedigers? Nee. Onze defensie begint echter voorin. De aanval is de beste verdediging, luidt het adagium en doet voor Oranje meer dan haar opgeld. Onze aanval is blijkbaar dermate een handenbindertje dat een opponent weinig tijd krijgt om zelf een fatsoenlijke aanval op te zetten.
Chapeau.
Maar in die aanval wringt nu net de schoen.
Ze scoren amper. Slechts 14 doelpunten in 11 wedstrijden. Van Nistelrooy, Huntelaar, Kuyt, Van der Vaart, ze spelen niet bij de minste clubs, maar bij Oranje wordt het kruit nat. Dat is de grote vraag van de afgelopen 3,5 jaar: waarom scoren deze topspelers zo moeizaam in het nationale elftal? Het antwoord is vervelend simpel ze krijgen te weinig ruimte. Het zijn geen ballerina’s op de vierkante meter, terwijl er niet méér ruimte wordt geboden. Het spelen op de vijandelijke helft, waardoor we tegelijkertijd ver vooruit verdedigen, werkt als een wurgsnoer voor de spitsen. De ruimtes worden te klein en dus beloopbaar voor de tegenstander. Zij worden dus indirect geholpen met verdedigen door onze aanvalsdrift. Diezelfde kleine ruimte smoort dus eveneens de aanvallende intenties van de tegenstander en verklaart ons geringe aantal tegendoelpunten. Maar het moet gezegd: als we een counterploeg van kaliber tegenover ons treffen (Italië?), dan wordt deze strategie weer gevaarlijk.

Doelpunten worden gemaakt op de switch tussen balbezit en balverlies. Iedereen is uit positie en de tegenstander krijgt de gewenste ruimte voor een aanval. Ga het netvlies maar na van het WK 2006: Robben scoort na een afgeslagen aanval van Kroatië, Van Nistelrooy idem tegen Ivoorkust, vervolgens Ivoorkust tegen Oranje, en Portugal via Maniche in de desastreus verlopen achtste finale.
Wie onderkent het gevaar als er nog geen gevaar is? Een klassieke scene uit de film The Firm: Don’t worry, there is nothing to be suspicious about. Waarop Bill Devasher, veiligheidsagent van het advocatenkantoor snedig antwoordt:I get paid to be suspicious, especially when there is nothing to be suspicious about.
Daarom zijn jongens als Jan Wouters altijd zo belangrijk, zij zijn bezig met balverlies als Oranje in balbezit is. Het omslagmoment, dán moeten de zaken gedaan worden. En dus niet alleen om een aanval te tackelen, maar juist om daarna zelf te profiteren van de ontstane ruimte.
Andersom geldt dit voor de aanvallers: als een uitgehongerde laffe prairiehond bezig zijn met het moment dat de tegenstander op zijn kwetsbaarst is, in balbezit. Als de mannen het dorp verlaten om op jacht te gaan naar een doelpunt, brandschattend vrouwen en weerloze kinderen over de kling jagen. Ik weet, dit klinkt wat drastisch, maar je zou het evengoed de door onze premier geroemde oud-Hollandse VOC-mentaliteit kunnen noemen. Plunderen als de opponent even niet oplet.
Is dit vatbaar voor toepassing? Ik denk van wel. Het probleem van deze, maar ook de vorige kwalificatie was dat we te weinig tegenstand ondervonden. We kwamen zonder noemenswaardige inspanning al op de helft van de tegenstander. Daardoor werden de hierboven genoemde ruimtes te klein voor actie. Op het EK moeten we aan de bak, worden we zelfs naar achteren gedwongen. In de rug van de sterke tegenstander zit de ruimte voor een dolkstoot. Zo kunnen onze aanvallende kanonnen hun ellende aanrichten. Dat komt wel goed.
Nadeel is alleen dat onze defensie dan weer getest wordt, maar dat zien we dan wel weer.
Ik heb er ondanks al dat belabberde voetbal nu al zin in.