(Zaterdagmiddag 24 juni, een dag voor Portugal-Nederland)
Van Nistelrooy wel of niet in de spits, het weinige krediet van Van Bommel, Boulahrouz die ondanks sterk spel een plaats op de bank mag afdekken, een mogelijk slecht selectiebeleid van de bondscoach, het gemis aan kuitenbijters, we discussiëren ons stembandletsel, maar de harde feiten worden zelden op tafel gegooid. Toch weet een enkeling (Van Hanegem, Netzer, Derksen en Keje Molenaar) de pijnpunten van Oranje feilloos te benoemen, maar dan gaat de BV Mooipraterij, zoals het journaille door het team Van Basten is geannexeerd, er bewust aan voorbij. De waarheid heeft gevolgen, zeker als de boodschap van kritiek is voorzien. Zelfs ons nationale voetbalgeweten, de wandelende reclamezuil voor aanvallend en dominant voetbal, Johan Cruijff, blaast valse noten uit zijn loftrompet. Er is nog voor geen meter goed gevoetbald, alleen het alom zalvende resultaat is positief (daar hebben we de Hollandse spagaat weer), maar de technische staf is volgens zijn column extreem goed. Als door Tom Egbers vriendelijk worden gevraagd naar de achterliggende redenatie voor zulke lofuitingen, dan brabbelt Johan wat koeterwaals over een grapje van Wietsje waarmee een gelouterde prof zijn frustratie over het niet-spelen direct kwijt is, het ongemeen scherpe analytische vermogen van Schip, Marco die natuurlijk de baas is en hoe ze elkaar allemaal aanvullen. Prachtig, maar dit is geen Cruijffiaanse benadering van het geheel. In het woordenboek zou bij het woord conflictmodel als definitie kunnen worden volstaan met Johan Cruijff, maar tijdens het WK 2006 druipt de lankmoedigheid van de buis. Je hoort de Meester over een verdediging die goed verdedigt, een middenveld dat goed verdedigt, een Van Persie krijgt zelfs complimenten omdat hij goed meeverdedigt, als je niet beter weet hoor je een verhandeling over de Italiaanse strijdwijze, door Van Basten geïntroduceerd in het Nederlands elftal. Is dit de nieuwe frisse wind door Oranje?
We zijn een stugge, taaie tegenstander geworden. Moeilijk te verslaan, een hecht collectief. Prachtig, mooi, maar wij wonen niet in de Laars van Europa. Wij zijn het land dat volgens Cruijff aan de Duitsers en de Argentijnen het totaalvoetbal hebben geleerd, dat zij tijdens dit toernooi op de groene mat plegen te leggen. Maar de grondlegger van de nimmer aflatende aanvalsgolf kent geen springvloed meer, enkel eb. De linies spelen kort op elkaar. Klopt, achterin wel, maar als de aanvallers de bal hebben moeten ze het zelf maar uitzoeken. Vandaar de keuze voor Dirk Kuyt, hij zal als aanspeelpunt fungeren, waarna hij de bal òf tien seconden moet vasthouden, òf zelf maar op avontuur gaan. Nu begrijp ik ook de mislukte keuze voor Salomon Kalou: niets rechterspits, maar counterspits. Kalou kan zelf wat met een bal en dat is in deze tactiek maar goed ook: veel ondersteuning zal je niet krijgen.

(Maandagmiddag 26 juni, een dag na Portugal-Nederland))
Ik ben benieuwd wat Cruijff over de uitschakeling te melden heeft. Als je scheidsrechter Ivanov (die nu de Zwarte Piet toegeschoven krijgt) buiten beschouwing laat, dan resteert het keiharde feit dat Van Basten ten onder is gegaan met het resultaatvoetbal. Uitschakeling in de achtste finales van een WK is een zeer zwakke prestatie, welke drogredenen er vanaf het eindsignaal ook zullen volgen. We vliegen er uit tegen Portugal, dat verre van goed voetbalde, maar wel het randgebeuren volledig beheerste. Oranje is onder leiding van Van Basten met zwak, verdedigend en onherkenbaar voetbal naar huis gestuurd.
Mexico kan met opgeheven hoofd het toernooi verlaten, oreerde Bert van Marwijk na afloop van de zinderende achtste finale tegen Argentinië. Dit zinnetje blijft door mijn hoofd spoken. Dat is wat er aan ontbrak bij Nederland: waardering voor het voetbal. Steevast bij elk internationaal toernooi stond Oranje garant voor de beste wedstrijd. Nederland- Tsjechië (EK 2004), Nederland-Joegoslavië (EK 2000), Nederland-Brazilië (WK 1998), Nederland-Brazilië (WK 1994). We hadden een patent op een spetterend schouwspel, ingegeven door de typisch Hollandse manier van voetballen, een kreet die we dit gehele WK niet eenmaal over ons beeldscherm hoorden rollen, namelijk Aaaaaaanvallen!.
Van Basten had bij zijn aanstelling twee jaar geleden beter kunnen melden dat hij met Oranje resultaatvoetbal ging spelen, want aanvallend en dominant is Oranje dit WK nimmer geweest. En als het resultaat uitblijft, zoals nu tegen Portugal, dan blijf je met lege handen over. En een leeg geheugen, want op een flits van Robin van Persie na staat mij niets meer bij van dit WK. En dat is onder eerdere bondscoaches wel het geval.

Rapportcijfer Van Basten (Nederland) 4